O značaju pisane riječi i biblioteka u antičkom svijetu, najbolje svjedoči jedan spis starogrčkog istoričara Diodora Sicilijanca koji opisuje biblioteku u u grčkom gradu Tebi. Iznad vrata biblioteke stajao je natpis „Mjesto za iscjeljenje duše“.
Danas u svijetu postoji više stotina hiljada biblioteka, javnih, kućnih, univerzitetskih, školskih, crkvenih, nacionalnih, specijalizovanih itd. A njihov tačan broj nemoguće je odrediti. Ono što se pouzdano zna, najviše javnih biblioteka imaju Kina, Rusija i Indija.
Učeni ljudi okupljali se u biblioteci
Nakon smrti Aleksandra Makednoskog 323. godine p.n.e., vlast nad Egiptom pala je u ruke Aleksandrovog vojskovođe Ptolomeja I Sotera. Njegova ideja bila je da od Aleksandrije stvori glavni centar obrazovanja na Mediteranu. Rezlutat tih njegovih zamisli je osnivanje Aleksandrijske biblioteke. Vremenom, biblioteka u Aleksandriji zaista i postaje najveći centar učenja čitave helenističke civilizacije. Učeni ljudi, filozofi, naučnici i istraživači sa svih teritorija grčkog govornog područja dolazili su u Aleksandriju, proučavali postojeći materijal u biblioteci i bogatili riznicu biblioteke sopstvenim djelima. Ovdje su učili i stvarali jedan Euklid ili jedan Arhimed. Nekima je biblioteka postala i mjesto stalnog boravka.
Iako Aleksandrijska biblioteka danas predstavlja najslavniju biblioteku antičkog svijeta, o njenom izgledu i organizaciji malo se zna. Pretpostavlja se da je na vrhuncu imala više od 500.000 djela zapisanih na rolnama papirusa u vidu književnih, istorijskih, matematičkih i pravnih spisa. O vremenu propasti biblioteke ne postoji jedinstveno mišljenje. Neki smatraju da je nestala u požaru 48. godine p.n.e. tokom Cezarovog napada na Aleksandriju, dok drugi misle da je biblioteka prestala da postoji u drugoj polovini 3. vijeka, pa i kasnije.
Najstarija biblioteka na svijetu
Najstarija biblioteka koja danas postoji nalazi se takođe u Egiptu. To je biblioteka manastira Svete Katarine na Sinajskoj gori. Sagrađena je polovinom 6. vijeka i posjeduje drugu najveću zbirku vjerskih spisa i ostalih crkvenih dokumenata na svijetu, odmah posle Vatikanske biblioteke. Međutim, ova biblioteka nije otvorena za javnost. Dostupna je isključivo monasima i istraživačima koji imaju odobrenje od monaha.
Najstarija javna biblioteka na svijetu je Nacionalna biblioteka Francuske u Parizu. Počela je sa radom 1368. godine i nalazila se u Luvru. Za 650 godina svoga postojanja biblioteka je više puta mjenjala svoju lokaciju, jer joj je zbog proširivanja riznice bio potreban veći prostor.
Najveće biblioteke na svijetu
Kongresna biblioteka u SAD sa više od 158 miliona pojedinačnih sadržaja smještenih na policama ukupne dužine 1.380 km, smatra se najvećom bibliotekom na svijetu. Zbirka biblioteke osim knjiga obuhvata i druge štampane materijale, rukopise, notne zapise, geografske mape, fotografije, kao i audio i video materijal.
Britanska biblioteka u Londonu je druga najveća svjetska biblioteka, ako se posmatra prostorno, ali sa najbogatijom kolekcijom od blizu 170 miliona knjiga, rukopisa, magazina i dnevnih novina, geografskih karti, notnih partitura, tonskih i vizuelnih zapisa, kao i poštanskih markica. Knjige su smještene na policama ukupne dužine preko 330 kilometara, do kojih čitaocima nije dozvoljen pristup. Svi koji žele neku knjigu moraju se obratiti bibliotekaru koji knjigu donosi do stola u čitaonici. Prema britanskom zakonu, primjerak svakog novnog štampanog izdanja u Velikoj Britaniji obavezno mora da se dostavi biblioteci.
10 najpoznatijih bibliotekara
Eratosten, starogrčki naučnik. Izučavao je matematiku, geografiju i astronomiju. Smatra se tvorcem koordinatnog sistema geografiskih širina i dužina. Bavio se i pesništvom. Bio je glavni bibliotekar već opisane Aleksandrijske biblioteke.
Đakomo Kazanova, zloglasni špijun, pisac, diplomata… Međutim, najpoznatiji je kao strastvenih ljubavnik odgovoran za ljubavne afere sa mnogim poznatim italijanskim damama svoga doba. U jednom periodu svog života bavio se i bibliotekarstvom.
Bendžamin Frenklin, američki naučnik i izumitelj, poznat i kao veliki borac za građanska prava i slobodu i kao politički aktivista. Bio jedan od inicijatora formiranja Filadelfijske biblioteke u kojoj je i radio. To je inače prva javna biblioteka u SAD.
Melvil Djui, izumitelj decimalnog sistema klasifikacije knjiga. Ovaj sistem, iako ga je Djui izradio prije skoro 150 godina, i danas se koristi za klasifikaciju knjiga u bibliotekama.
Marsel Prust, francuski romanopisac i književni kritičar. Bavio se i bibliotekarstvom.
Dejvid Hjum, čuveni škotski intelektualac, filozof, istoričar i ekonomista. Radio kao bibliotekar u Advokatskoj biblioteci u Edinburgu.
Luis Kerol, autor jedne od najpoznatijih dječjih knjiga „Alisa u zemlji čuda“ takođe je bio bibliotekar i to u biblioteci jedne jorkširske crkve.
Jakob Grim, jedan od slavne braće Grim, čije klasične bajke poput Pepeljuge i Snežane i danas uživaju planetarnu popularnost. Ovaj njemački filolog, sakupljač narodne književnosti i pisac, radio je i kao bibliotekar biblioteke u Kaselu.
Horhe Luis Borhes, argentiski pisac, jedan od najznačajnijih autora u književnosti dvadesetog vijeka, bavio se bibliotekarstvom u opštinskoj biblioteci u Peronu (Argentina) i to u periodu između 1939. i 1946. godine.
Mao Ceo Tung, ujedinitelj kineskih teritorija i osnivač Narodne republike Kine 1949. godine. Kao mladić, 1918. godine bio je asistent bibliotekara Univerzitetske biblioteke u Pekingu.
(Preuzeto sa www.etrafika.net)
